DNA, budowa i replikacja DNA, cechy kodu genetycznego.

GENETYKA to nauka badająca dziedziczność i wynikające z tego zmienianie się organizmów.Nośnikiem inf.genetycznej jest dwuniciowe DNA,a model struktury przestrzennej wstalili w 1953 raki Watson i Crick.

BUDOWA CHEMICZNA DNA:Zbudowane jest z 4 podtswowych jednostek-nuklrotydów(A,T,G,C).Nukleotyd składa się z reszty fosforanowej,z prostego cukru deoksyrybozy oraz zasady azotowej,która jest dwupierścieniowym związkiem zawierającym azot.Nukleotydy tworzą dwie nici zwane nićmi polinukleotydowymi.Na pojedynczej nici są one połączone wiązaniami wodorowymi.Nukleotydy na obu niciach układają się według zasady komplementarności,tzn.naprzeciwko A jest T,a G-C.

REPLIKACJA jest to proces kopiowania i budowania drugiej cząstki DNA w oparciu o budowę „starego”DNA zwanego matrycowym.Do procesu tego niezbędne są enzymy rozplatające helisę DNA,rozcinające wiązania wodorowe między obiema nićmi helisy oraz dobudowywujące nowe nukleotydy do rozciętych nici(poolimeraza).Dobudowa nowych nukleotydów odbywa się według zasady komplementarności.proces ten nazywamy semikonserwatywnym dlatego,że dwie nowopowstałe cząstki DNA zawierają o jednej nici pochodzącej z matrycowego DNA.Polimeraza DNA w czasie procesu sprawdza wierność budowanych kopii.
CECHY BUDOWY HELISY DNA:*DNA tworzy dwie nici polinukleotydowe spiralnie skręcone(prawoskrętnie),które są przeciwnie zorientowane*zasady azotowe nukleotydów są wewnątrz spirali natomiast deoksyryboza i grupa fosforanowa na zewnątrz.Płaszczyzny ułożenia zasad są prostopadłe do osi helisy*średnica helisy wynosi 2nm i na jej jeden skręt przypada 10par nukleotydów*obie nici są powiązane wiązaniami wodorowymi,dwoma między A i T, trzema między G i C.GEN jest to ściśle określony odcinek helisy DNA w którymjest zakodowana informacja o budowie jednego białka.(1 gen=1 białko)Geny układają się na całej długości helisy DNA,jeden za drugim czyli liniowo.
Białka tworzą łańcuchy składające się z wielu jednostek podstawowych zwanych aminokwasami,które SA połączone ze sobą wiązaniami peptydowymi.
KOD GENETYCZNY jest to zbiór zasad według których w długiej nici DNA jest zapisana informacja genetyczna czyli sposób biosyntezy białek,które są budowane z 20 aminokwasów.
CECHY KODU GENETYCZNEGO:*trójkowy-podstawową jednostką informacyjną w DNA jest zawsze trójka leżących obok siebie nukleotydów zwana tripletem lub kodonem,która koduje tylko jeden aminokwas.Liczba wszystkich kodonów wynosi 64.Liczba aminokwasów jest mniejsza(20)*bezprzecinkowy-kolejne trójki nukleotydów nie są oddzielone od siebie znakiem żadnym specjalnym znakiem*niezachodzący-nukleotydy z leżących obok siebie kodonów nie wyznaczają ani określają żadnej informacji o kodowaniu jakiegokolwiek aminokwasu*jednoznaczny-konkretny kodon koduje tylko jeden odpowiadający mu aminokwas*kolinearny-kolejność kodonów na helisie DNA odpowiada takiej samej kolejności aminokwasów w łańcuchu białkowym*zdegenerowany-jeden aminokwas może być zakodowany przez kilka trójek,a wynika to z tego,że kodonów jest więcej,a aminokwasów mniej*uniwersalny-reguły kodowania i cechy kodonu są takie same dla wszystkich organizmów.Informacja i ułożeniu,czyli sekwencji kodonów w helisie DNA jest odczytywana tylko z jednej nici zwanej matrycową.