Armia Rzymska

1.Organizacja armii Rzymskiej.

Podstawą armii Rzymskiej był legion. W każdy legionie służyło 4 200 ludzi. Czasami zwiększano liczebność legionów do 5 000 ludzi. Legion składał się z 60 centurii: 20 centurii po 30 triatii ( 600 ludzi) każda, 20 centurii 60 prirvcips (1 200), 20 centurii po 60 hastati (1200), 3000 ludzi. Do armii rzymskiej dołączano 1200 żołnierzy welitów. Dzielono tych żołnierzy między wymienionymi oddziałami. Dwie centurie tworzyły tak zwany manipuł. W manipułach, czyli brygadach ciężkiej piechoty występowali żołnierze typu:
Hastati , principes , triarii .

2. Legioniści.

Wyróżniano pięć rodzajów Legionistów.

· Hastati – byli to włócznicy najmłodsi żołnierze.

· Principes – ciężkozbrojni mężczyźni w pełni sił. Tworzyli główny trzon armii
Rzymskiej. Nosili hełm, tarczę,zbroję i jako broń – krótki miecz
I długie oszczepy pili.

· Triarii – żołnierze starsi wiekiem. Zamiast oszczepów mieli oni długie włócznie
Używane w czasie walki wręcz. Tymi włóczniami nie rzucano w
przeciwnika

· Welici – tworzyli piechotę lekko zbrojną. Byli to przeważnie młodzi ludzie z
Najbiedniejszych rodzin. Nosili hełm, tarczę, miecz i dwa oszczepy.

· Korpus kawalerii – Był złożony 300 z najbogatszych rodzin rzymskich.
Ten korpus dzielił się na dziesięć turm trzy dekurie każda
( 10 . 30 = 300 )
3. Pobór

Pobór do armii przeprowadzano tylko w wypadku wojny, ale do służby zobowiązani byli wszyscy obywatele. Pobór odbywał się w marcu, a jesienią żołnierzy zwalniano. Organizowanie armii rzymskiej odbywało się na placu Marsowym gdzie odbywało się zgromadzenie ludowe. Na tym placu wybierano sześciu trybunów wojskowych. Po wybraniu trybunów konsulowie wraz z Trybunami rozpoczynali na kapitolu pobór do armii. Wszyscy obywatele w wieku poborowym:
· 17 – 46 lat juniorzy
· 46 – 60 lat seniorzy

Obowiązkowo musieli się stawić się przed trybunów, którzy określali przydatność np.
( rekruci, żołnierze, doświadczeni, weterani) itp. Przeważnie bywało tak, że obywateli zdolnych do walki było więcej, iż armia rzymska potrzebowała. Więc losowano rodziny, z których w danym roku mężczyzna wybierze się na służbę wojskową. Z listy członków wylosowanej rodziny wybierano czterech mężczyzn o podobnych walorach kultury fizycznych i przydzielano po jednym do każdego legionu. Tak było cały czas aż zebrano wystarczającą liczbę legionistów. Powołani składali przysięgę posłuszeństwa. Po wybraniu żołnierzy do legionów przechodziła defilada i składano bogom ofiarę.


3. Hierarchia wojskowa.

Manipułami dowodziło 30 wybranych centuronów i każdy z nich dobierał sobie:
· Chorążego (signifer)
· Instruktorów ( campidoctor)
· Architektów
· Medyków
· Jednego tesserariusza, – który, każdej nocy na tabliczce, zwanej Te -Sera, wypisywano hasło dnia.
· Trębaczy, którzy na rogu lub trąbce ogłaszał zmiany warty, pobudkę.

Wybierany centurion dowodził całym manipułem, a mianowany tylko jedną centurią. Centurioni byli wybierali i podlegali rozkazom sześciu trybunów wyznaczanych przez głównodowodzącego spośród najbardziej doświadczonych oficerów. Dowódcą wszystkich legionów armii był konsul.

4. Organizacja Dowodzenia.

Naczelne dowództwo nad armią cesarską leżało w rękach konsulów, z których dowodził dwoma legionami lub armią konsularną. Oficerowie armii pochodzili z bogatych rodzin. Oznaką naczelnego wodza armii był czerwony płaszcz zwany po łacinie, paludamentum pęki rózg z toporami niesione przez dwunastu liktorów,oraz najlepiej wyszkolona straż przyboczna,osobistych przyjaciół konsula i młodzieńców z wybitnych rodzin. Prawą ręką konsula był kwestor, który odpowiadał za sprawy finansowe armii, dostarczał żywność armii, rozdzielał sprzedawał łupy itp.

Naczelny wódz armii rzymskiej posiadał sztab, w skład, której skład wchodzili wyżsi oficerowie, których mianował osobiście wódz. Mianowicie:

· Leganci - wybierani przez konsula spośród senatorów, z
Których każdy sprawował dowództwo nad jednym legionem i miał także prawo dowodzić całą armią rzymską w zastępstwie naczelnego wodza.

· Prefekci wojskowi – stali na czele oddziałów specjalnych



· Trybuni wojskowi – służą naczelnemu wodzu. W każdym.
Legionie służyło sześciu trybunów. Dwóch trybunów przez miesiąc sprawowali dowództwo nad legionem, zmieniali się, co drugi dzień podczas pozostałych czterech służyło naczelnemu wodzu.


5. Wyróżnianie się oficerów od legionistów.

Oficerowie armii rzymskiej wyróżniali się w wielu względach. Oficerowie umieszczali miecz po lewej stronie, a legionista po prawej. Do pasa z przodu przymocowywano specjalną osłonę podbrzusza w formie czterech lub sześciu wąski rzemieni, nabijanych metalowymi suwakami. Oficerowie i podoficerowie różnili się zarówno uzbrojeniem, strojem, jak oznakami.

6. Znaki legionowe.

Każdy manipuł posiadał swój znak. Znak był w kształcie podniesionej w górę ręki umieszczonej na drewnianym pręcie, który nosił stale wyznaczony do tego chorąży. Oprócz tego legiony posiadały swój znak kulturowy, najczęściej był to znak orła. Znakiem też była zazwyczaj tablica z oznaczeniem legionu oraz metalową dłonią na szczycie, przymocowanym na metalowym drągu, obitym kolistym emblematami, z wieńcem laurowym.
· Chorąży był łatwo rozpoznawalny po narzuconej na
otwarty hełm skórze wilka lub innego drapieżnika, z łapami zawiązanymi na piersi.

Znaki te odgrywały wielką rolę praktyczną i symboliczną umożliwiały łatwiejsze utrzymanie łączności pomiędzy oddziałami w walce, zwłaszcza przy wykonywaniu różnych manewrów. Znaki były symbolem jedności oddziału i nienaruszalności porządku wojskowego. Utrata znaku stanowiła hańbę dla żołnierzy. W razie niechybnej klęski chorąży ratował znak. Zrywając na przykład orła z drzewca.

Sygnał podawali w wojsku trębacze, nazywani różnie w zależności od instrumentu, którego używali. W piechocie sygnały do ataku bądź odwrotu dawali tubicines przy pomocy prostej trąby ( tuba). W oddziałach jazdy cornicies. Jeszcze inni trębacze
( buccinatores) dawali sygnały do zmiany warty na metalowych prostych trąbach lub zakrzywionych trąbach.

7. Taktyka walki.

Rzymianie w czasach republiki nie byli znakomitymi taktykami. Liczyli głównie na zręczność swoich legionistów i na zdyscyplinowanie oddziałów. W czasie bitwy legion miał tylko jeden cel rozbić środek formacji i spowodować panikę oraz odebrać chęć do dalszej walki. Taki sposób walki mógł mieć katastrofalne skutki, gdy przeciwnik był mistrzem taktyki. I rzeczywiście w bitwie pod Kannami ( 216 r., p.n.e.) Doszło do największej klęski Rzymian właśnie wskutek zastosowania przez nich takiej taktyki. Hannibal wycofał się ze środka i uderzyła na skrzydła druzgocząc całą armię rzymską.

Nowe taktyki walki wymyślili najwybitniejsi dowódcy jak Scypion i Cezar potrafili wymyślić inne sposoby walki. Cesarz Scyprion, walcząc z bratem Hannibala, zaatakował oba skrzydła naraz nie nacierając ogóle na środek. Odniósł zwycięstwo zanim bitwa naprawdę się rozpoczęła.

8. Broń rzymskiej armii do walki na krótki dystans.

Broń rzymskiej armii do walki na krótki i długi dystans:


Inżyniera oblężnicza była jednym z najmocniejszych punktów armii rzymskiej i wymagała połączenia umiejętności walki i talentów konstrukcyjnych. Dużą popularność cieszyły się do niszczenia murów wroga katapulty. Największą z katapult nazywano „ dzikim osłem ‘’ ( onagier). Wyrzucał na odległość 400 m dziesięciokilogramowe głazy. Mniejsza katapulta, balista używana była do ostrzału osłaniającego własne oddziały.

9. Bitwa zorganizowana.

W czasie bitwy po środku stawały. Dwa legiony, ( jeśli chodzi o armię konsularną), a obok nich legiony sprzymierzeńców. Kawaleria ustawiała się na skrzydłach. W szyku bojowym hastati ustawieni byli w prostokąt złożony ze 120 ludzi. ( 10 Rzędów po 6 żołnierzy w każdej centurii, gdy do manipułu włączono welitów, obie centurie stawały w jednej linii) tworzyli pierwszą linię. Między manipułami pozostawiono przerwę żeby osłaniać, manipuł pincipes. Manipuły triarii osłaniały przerwy pozostawione między żołnierzami, principes, dzięki czemu ustawione wojska miało kształt ukośnej szachownicy.

Atak armii wyglądał następująco. Piersi nacierali hastati rzucając w nieprzyjaciela oszczepami i walczyli wręcz. W razie zwycięstwa posuwali się dalej, a pozostałe linie posuwały się za nimi. W wypadku przegranej wycofywali się w zorganizowanym porządku, a za nich na pierwszej linii stawali principes podejmując walkę. W tym sam czasie legioniści triarii klękali na kolano, zasłaniali się tarczami i wystawiali do przodu ostrza swoich włóczni, tworząc mur z tarcz i włóczni, za którym przegrupowują się od nowa odziały hastati zmuszone do wycofania się. Gdy nieprzyjaciel odparł ataki principes, do ostatecznego decydującego ataku wychodziły oddziały triarii.

Dzięki takiej taktyce walki oddziały mogły walczyć w każdej sytuacji. Ich mobilność zwiększali zwinni welici, przeważnie niezależni od centurii, do której przynależeli, gdyż tworzyli jej dwa ostatnie szeregi lub wchodzili pomiędzy oba manipuły w sytuacji wymagającej utworzenia ciągłego frontu natarcia. Czasami wystawiano ich przed pierwszą linię i wtedy oni rozpoczynali szybki atak wciągając nieprzyjaciela do potyczek. Kawaleria ustawiała się na skrzydłach wysuwając do przodu jeźdźców lekkozbrojnych.

10. Szyk otwarty lub zwarty.

W centurii żołnierze ustawiali się w odległości około 90 centymetrów od siebie, zależało to głównie od sytuacji, w jakiej się znaleźli, zawierali szyk lub otwierali szyk. Prawdopodobnie legioniści rozpoczynali atak w szyku otwartym, żeby wyrzucić grad oszczepów na przeciwnika. Po gradzie oszczepów szyk natychmiast się zwarł. Liczbę szeregów wyznaczano na podstawie położenia i liczebności ustawienia nieprzyjaciela. Najczęściej armia rzymska ustawia się w ośmiu szeregach otwartych lub czterech zwartych.

11. Obóz Rzymski, czyli uzbrojona twierdza.

Armia rzymska nie zatrzymywała się, inaczej niż silnie obsadzonym obozie. Gdy armia po całodziennym marszu zatrzymywała się na noc, wysyłano zwiadowców i pionierów,by znaleźć odpowiednie miejsce na założenie obozu. To zadanie zwykle nadzorował dowódca. Kształt obozu był zawsze dostosowany do wielkości oddziału lub legionu. Obóz wyglądał jak prostokąt o zaokrąglonych narożach, otoczony fosą metrowej głębokości oraz wałem z palisadą. W budowaniu obozu brała udział prawie większość żołnierzy. Latem w obozie legioniści nocowali w namiotach. W zimie namioty zastępowano solidnymi domami. Z biegiem czasu obozy stawały się zalążkami rzymskich miast. Obóz rzymski był praktycznie nie do zdobycia.