Fazy rozwoju demograficznego

Faza I - jest charakterystyczna dla ludności żyjącej na bardzo niskim poziomie rozwoju gospodarczego: obecnie występuje tylko w nielicznych populacjach (np. wśród tubylców na Andamanach)

Faza II - charakteryzuje się zmniejszeniem liczby zgonów na co mają wpływ osiągnięcia medycyny, i większy zasięg służby zdrowia. Schyłek tej fazy odpowiada eksplozji demograficznej i obecnie występuje w Nigrze.

Faza III - na początku tej fazy przyrost naturalny osiąga najwyższy poziom, następnie nieco się obniża. Obecnie występuje np. w Nigerii.

Faza IV - liczba zgonów jest mała co wynika z poziomu wiedzy medycznej, oddziaływania służby zdrowia i struktury wieku ludności. Występuje obecnie w krajach rozwiniętych gospodarczo.

Faza V - wśród niektórych społeczeństw poziom urodzeń zbliża się do poziomu umieralności, a nawet liczba urodzeń może być mniejsza od liczby zgonów: wówczas przyrost naturalny jest ujemny i następuje zmniejszenie ludności czyli tzw. regres gospodarczy

Społeczeństwem młodym nazywamy społeczeństwo o dużym %-wym udziale dzieci i młodzieży w strukturze wieku.

Społeczeństwo starzejące się nazywamy społeczeństwo w którym jest przewaga ludzi starych. Społeczeństwo znajdujące się w IV fazie rozwoju demograficznego, w których przyrost naturalny jest b. niski lub ujemny, charakteryzuje się dużym i powiększającym się udziałem ludzi w wieku starszym oraz małym i zmniejszającym się udziałem dzieci i młodzieży.

PRZYCZYNY WYSOKIEGO PRZYROSTU LICZBY LUDNOŚCI W KRAJACH ROZWIJAJĄCYCH SIĘ:
Duża liczba kobiet w wieku rozrodczym
Duży współczynnik dzietności
Wielodzietny model rodziny, podtrzymywany tradycją, religią
Rozwój medycyny, higieny społecznej
Zmniejszenie umieralności niemowląt

PRZYCZYNY NIEWIELKIEGO ORAZ UJEMNEGO PRZYROSTU NATURALNEGO W KRAJACH WYSOKO ROZWINIĘTYCH;
Mały współczynnik dzietności
Spadek urodzeń w wyniku starzenia się społeczeństwa
Wydłużanie okresu nauki
Zmniejszenie liczby zawieranych małżeństw
Konsumpcyjny styl życia
Pogoń za karierą

DZIETNOŚĆ

Dzietność kobiet w krajach rozwijających się jest bardzo duża. W wielu krajach Trzeciego Świata kobiety mają 6-7 dzieci, gdyż zamożność i bezpieczeństwo socjalne zależy od pracy licznej rodziny, a wielodzietny model rodziny jest wpisany w kulturę, tradycję wielu społeczeństw.

W krajach rozwiniętych dzietność zmniejsza się znacznie szybciej niż w krajach rozwijających się. Wynika to przede wszystkim z wygodnego stylu życia, chęci zrobienia kariery, zajęcie określonej pozycji zawodowej.

Wskaźnik feminizacji to liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn.

W krajach słabo rozwiniętych wsk. feminizacji jest zdecydowanie niższy niż w krajach gospodarczo rozwiniętych. Mniejszy udział kobiet w krajach słabiej rozwiniętych związany jest z wyższą umieralnością kobiet spowodowaną wczesnym wychodzeniem za mąż, wczesnymi i licznymi porodami, złymi warunkami higienicznymi, ciężką pracą. Wraz ze wzrostem gospodarczym i postępem cywilizacyjnym dł. życia kobiet wydłuża się, długość życia mężczyzn wydłuża się również lecz znacznie wolniej.

W krajach dotkniętych skutkami krwawych wojen wsk. feminizacji jest większy. Największa przewaga liczby kobiet nad mężczyznami występuje na Ukrainie. Dużą umieralność mężczyzn w niektórych krajach jest spowodowana niskim poziomem opieki medycznej, dużą ilością wypadków przy pracy: w górnictwie, hutnictwie, wojsku, mniejszą odpornością psychiczną mężczyzn, niehigieniczny tryb życia (alkoholizm), większa podatność na choroby cywilizacyjne (choroby serca, ukł. krążenia). Przewaga liczby kobiet nad mężczyznami występuje prawie zawsze w miastach , co jest spowodowane migracją kobiet do miast, gdzie w związku z rozwojem usług łatwiej znajdują zatrudnienie.