Harpagon - charakterystyka

Harpagon to tytułowy bohater komedii Moliera „Skąpiec”. Jest to mężczyzna sześćdziesięcioletni, mieszkaniec Paryża. Ma dwoje dzieci: syna i córkę, jest wdowcem. Jest bogaty, ma wystawny dom, lecz w życiu codziennym nie żyje bardzo skromnie. Harpagon jest bardzo skąpy, oszczędza na wszystkim, nie daje dzieciom żadnych pieniędzy, jest chorobliwie o nie zazdrosny.

Harpagon wychowany w czasach władzy pieniądza, na pewno jako młody chłopak chciał mieć pieniądze, aby mieć władzę na swoim życiem. Prawdopodobnie w młodości był uniezależniony od swego ojca, musiał być mu poddany. Nie znając innego modelu rodziny jest taki sam w stosunku do swoich dzieci. Nie znosi sprzeciwu ze strony swoich dzieci, nie może sobie wyobrazić tego, że oni sami chcą o sobie decydować. Harpagon marząc całe życie o niezależności i o posiadaniu przepustki do niej – pieniądza, po jakimś czasie staje się wyznawcą kultu pieniądza. Skąpiec to bardzo smutna postać. W młodości skrzywdzony przez ustrój, nie potrafi kochać, nie może nauczyć się tolerowania decyzji swoich dzieci. Teraz znienawidzony przez najbliższych, wyśmiewany przez sąsiadów. Chcąc stać się kimś ważnym, zdobyć pozycję w społeczeństwie musiał mieć pieniądze. Obsesyjna myśl o nich zmieniła go w marionetkę kierowaną przez nie. Nie mogąc przestać myśleć o spełnieniu swojego największego marzenia – niezależności którą daje pieniądz, zapanowała nim do tego stopnia, że nawet osiągając swój cel nie potrafi się nim cieszyć. Będąc już bogaty nie potrafi cieszyć się z majątku, ciągle dąży do pomnażania swojej majętności. Przez wiele lat gonił za pieniądzem, tyle czasu był on jego jedynym przyjacielem, że teraz nie potrafi bez niego żyć i chcąc być szczęśliwy ciągle chce mieć więcej i więcej. Błędne koło się zamyka. Jego imię od dzieciństwa go piętnowało. Harpagon – człowiek drapieżny, człowiek z zakrzywionymi palcami, Molier w swojej sztuce sprawia, że do tych określeń dodajemy człowiek skąpy, nikczemny, nieliczący się z innymi. Te określenia choć krzywdzące są prawdziwe. Mówiąc o Skąpcu mamy przed oczami właśnie takie człowieka, ale dłużej zastanawiając się nad wyrazem tej postaci musimy przede wszystkim dodać człowiek smutny, samotny, aracjonalny, człowiek który choć bogaty i mający pozycję to przegrany. Jego obsesja, nie tyle o pieniądzu co o szczęściu które on daje, o szczęści którego Harpagon nigdy nie osiągnie bo nie potrafi już się cieszyć, zabija go powoli. Człowiek stary, niekochany, zapomniany przez przyjaciół, paranoicznie bojący się o swoje pieniądze. To właśnie taki jest na prawdę Harpagon.

Nie potępiam Harpagona, uważam, że za swoje zachowanie choć negatywne i maniakalne nie jest odpowiedzialny. Skąpiec to ofiara, ofiara sytuacji społecznej i politycznej w tamtym okresie, ofiara własnych rodziców którzy nie pokazali mu co jest najważniejsze w życiu, ofiara swoich dzieci które nie potrafią zaakceptować swojego ojca i wreszcie ofiara swoich nigdy nie spełnionych marzeń. „Skąpiec” pokazuje nam, że w życiu nie jest najważniejsze dążenie do spełnienia ideałów, chęć osiągnięcia celu, w życiu najważniejsze jest, aby potrafić cieszyć się zwycięstwami, aby potrafić doceniać własne sukcesy. Musimy pamiętać, ze nawet największy sukces z którego nie potrafimy się cieszyć, jest naszą porażką.