Analiza porównawcza scen śmierci św. Aleksego i Rolanda

W kulturze średniowiecznej motyw śmierci był przedstawiany na dwa różne sposoby. Pierwszy z nich ukazywany był w formie realistycznej, który artyści ukazują jako obraz rozkładającego się ciała, czyli taki samym naturalnym sposobem jak nasz . drugi sposób to sugestywna wizja danse macabre, co oznacza taniec śmierci, czyli wizerunek tanecznego korowodu prowadzonego przez Tancerza śmierci. Obydwa motywy mają wspólną cechę. Pokazują że śmierć jest była i będzie zawsze dotyczyć każdego człowieka. Nie jest ważna jego pozycja, majątek czy też pochodzenie. Średniowieczne wyobrażenia śmierci wywarły duży wpływ na jej wizje w późniejszych epokach.
Podstawą porównania dwóch fragmentów „ Pieśń o Rolandzie” oraz „ Legenda o świętym Aleksym” jest scena śmierci obydwu bohaterów.
"Legenda o św. Aleksym" pokazuje ascezę jako rzecz heroiczną, godną do naśladowania. Aleksy swoje życie poświęca Bogu, znosząc ból, niedostatek, smutek, zachcianki w celu osiągnięcia świętości. Przygotowując się do śmierci, spisuje w liście dzieje swojego życia. Ku jego oczom ukazuje się zesłany przez Boga anioł. Jego śmierci towarzyszą cuda. W godzinie jego śmieci biją dzwony z całego Rzymu, papież wraz z kardynałami idą ku martwemu z chorągwiami w dłoniach, zbierają się tłumy ludzi oglądając ciało zmarłego. Te wydarzenia oznaczają, że Aleksy staje się osobą świętą przed śmiercią.
„ Pieśń o Rolandzie” opowiada o idealny rycerzu, przestrzegającym kodeksu rycerskiego. Roland to prawdziwy obrońca swojego kraju, który nie traci sił i męstwa w godzinie jego śmierci. Swoje życie poświęca Bogu, honorowi i ojczyźnie. Przygotowując się do śmierci robi rachunek sumienia oraz wyciąga prawą rękawicę do swego pana na znak oddania Bogu swojego życia. Rycerz, umiera śmiercią męczeńską na wzgórzu pod drzewem. Wzgórze i drzewo nawiązuje do śmierci Pana Jezusa, który oddał swoje życie na górze zwanej Golgotą przybity do drewnianego krzyża. Roland opuszczając głowę na ramię podobnie jak zrobił to Jezus , Bóg zsyła mu swoich aniołów, którzy zabiorą rycerza do nieba. W chwili zesłania anieli bohater staję się osobą świętą po śmierci.
Śmierć obu bohaterów ma pewne podobieństwa. Roland i Aleksy swoje życie poświęcają idei religijnym. Rycerz jak i Aleksy na swój sposób przygotowują się do śmierci. Obydwóm średniowiecznym bohaterom podczas śmierci towarzyszą cudowne wydarzenia, doprowadzające ich do świętości.
Natomiast więcej we fragmentach znajdziemy różnic niż podobieństw scen śmierci. Bohaterowie szli dwoma różniącymi się drogami do świętości. Roland wybrał drogę miecza, zaś Aleksy drogę krzyża. Roland oprócz działań religijnych, mężnie służy i walczy za ojczyznę. W chwili śmierci Roland wykonuje rachunek sumienia , Aleksy spisuje na kartkę swoje dzieje życiowe. Jeden umiera wśród tłumów, drugi samotnie na wzgórzu. Śmierć Rolanda upodabniana jest do śmierci Pana Jezusa.
Roland umierał jako dumny i mężny zwycięzca , Aleksy zaś jako zwycięzca moralny. Jednak śmierć rycerza odnosiła wrażenie teatralne, Roland umierał na wzgórzu pod drzewem, oddał swoje ciało podobnie do Jezusa czyniąc wielkie gesty ku Bogu. Życie Aleksego zakończyło się tak samo jak jego czyny życiowe - Aleksy umierał wśród ludzi w spokoju. Podczas śmierci bohaterów towarzyszyły cuda. Rolandowi ukazały się dwa anioły Cherubin oraz św. Michał, natomiast po Aleksa Bóg zesłał jednego anioła oraz podczas jego śmieci zaczęły bić wszystkie dzwony w mieście.
Moim zdaniem obaj bohaterowie mają więcej cech różniących niż wspólnych, ale one wynikają z trybu życia i funkcji, jakie pełnią. Łączy ich rzecz najważniejsza: olbrzymia pokora wobec Boga. Z tym, że Aleksy żył po to, aby zbawić samego siebie, a celem życiowym Rolanda było zbawienie innych.