Rozumienie Nazw
Na wstępie wytłumacze pojęcie nazwy. Nazwa jest to wyraz bądz wyrażenie, kto rozumiemy jednoznacznie i nadaje się na podmiot lub orzecznik orzeczenia imiennego w zdaniu ( orzeczenie imienne jest to orzeczenie składające się z czasownika posiłkowego i wyrazu mającego samodzielne znaczenie)
(1)."Nazwy rozumiemy jako orzeczenie stwierdzające o podmiocie, że jest on taki a taki, np. Jan jest adwokatem, stał sie adwokatem, zostal adwokatem itp.)"
Jan i adwokat to nazwy, bo wyrazy te mogą stać się podmiotem względnie orzecznikiem w zdaniu.
W zależnosci od tego ile wyrazów wchodzi w skład nazwy możemy rozróżnić nazwy proste i nazwy złożone. Nazwy proste są to takie nazwy, które składają się tylko z jednego wyrazu, natomiast nazwy złożone, to takie nazwy, które składają się z więcej niż jednego wyrazu np. " rower " jest to nazwa prosta, natomiast "pracownik ratusza miejskiego w miejscowości szprotawa " jest to nazwa złożona, ponieważ w jej skład wchodzi więcej niż jeden wyraz.
Nazwa nie oznacza to samo co rzeczownik. Na nazwę złożoną może składać się cały zespół przymiotników, rzeczowników, czasowników,przyimków i zaimków.
Zakres Nazwy
Profesor Zygmunt Ziembiński w swojej książce " Logika Praktyczna " uważa za zakres nazwy " zbiór wszyskich desygnatów danej nazwy bywa zakresem tej nazwy (...), "zbiór" używany dla oznaczenia pewnej mnogości elementów wyróżnianych według takich czy innych zasad, ze względu na taką czy inną cechę tych elementów" Mąwiąc o zbiorze, należy napomnieć o agregacie, który w logice innaczej nazywamy zbiór w sensie kolektywnym ( kolektywny oznacza oparty na zbiorowej pracy, zbiorowy, zespołowy, wspólny ).
Zakres nazwy oznacza również, klase desygnatów danej nazw ( o desygnacie nazwy napisze w dalszej czesci mojego wypracowania ).
1) Ziembiński Z. "Logika Praktyczna' Warszawa 1984, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe
2) "Zakres nazwy - to klasa wszystkich desygnatów danej nazwy. A więc zakres nazwy " student" , to klasa wszystkich z osobna wziętych osób, z których każda jest studentem - natomiast nie chodzi tu o całość taką, jak ogólnoświatowa organizacja studencka "
Zakres nazwy ustalamy w odniesieniu do ustalonego czasu, mając na myśli klasę tych przedmiotów, które w danym momencie czasowym są desygnetami tej nazwy. Jeśli chodzi o nazwe student , należy przyjąc,że jestem elementem zakresu nazwy, ponieważ aktualnie jestem studentem, natomiast osoba , która ukonczyła studia załóżmy dwa lata temu, nie należy już do zakresu nazwy student, bo chociaż jeszcze dwa lata temu była studentem , aktualnie już nim nie jest.
Wyróżniamy zakres nazw indywidualnej oraz zakres nazw generalnej. Jeśli chodzi o nazwę indywidualną to z założenia obejmuje Ona tylko jeden desygnat, natomiast zakres nazwy generalnej wyznaczany jest przez treśc tej nazwy.
Pisząc o zakresie nazwy , nalezy również napomknąć o ostrości zakresu nazwy , która mówi nam o tym, że jeżeli potrafimy bez żadnych wątpliwości rozstrzygnąć o każdym napotkanym przez nas przedmiocie, z którym sie odpowiednio w jakimś stopniu zapoznaliśmy, czy jest on desygnatem pewnej określonej nazwy to wtedy możemy powiedzieć,że w danym języku nazwa to ma ostry zakres czyli,że jest nazwą ostrą. Ale jeśli o napotkanym przedmiocie z którym sie uprzednio odpowiednio zapoznaliśmy nie potrafimy określić czy są czy nie desygnatami danej nazwy to nazwe taką określamy jako nazwę nieostrą"
Treść Nazwy
Treść nazwy jest to zbiór cech, które przedmiot musi posiadać aby być dsygnatem danej nazwy. Nazwy generalne są to takie nazwy, które odnoszą sie do tych wszystkich przedmiotów, które posiadają pewien określony zespół cech.
2) Ziembiński Z. "Logika Praktyczna' Warszawa 1984, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe
Treścią nazwy generalnej nazywamy
taki zespół określonych cech, na podstawie którego osoba, która używa jakiejś określonej nazwy dla danego języka w taki sposób gotowa będzie uznać określony dowolny przedmiot za desygnat tej nazwy, jeśli określi w nim te cechy łączne , a jęśli stwierdzi brak którejś z nich - odmówi charakteru desygnatu tej nazwy. Za przykład weżmy nazwę "samochód", który w jezyku polskim posiada zespół takich cech jak :
1) urządzenie, które pozwala nam przemieszczać sie miedzy okreslonymi odcinkami drogi
2) urządzenie, które napedzane jest przez silnik
3) urządzenie, które porusza się dzięki napędowi kół
4) oraz urządzenie, które tego napędu nie otrzyma jeśli nie zostanie nalane do silnika benzyna bądz gaz.
Wszytsko co ma te cechy, które wyżej zostały wymienione, może byc nazwane samochodem i tylko to co te cechy łącznie posiada. Zastanówmy sie teraz jakie cechy ma np. telefon komórkowy:
1) można przez niego rozmawiać i wysyłac sms-y, niezależnie od tego w jakim miejscu się znajdujemy
2) pozwalają na wysyłanie i odbieranie poczty elektronicznej
3) surfowanie po interniecie
4) robienie zdjęć
5) słuchanie muzyki
6) odlądanie filmów
7) przegladanie różnego typu plików
8) wielofuncyjny aparat fotograficzny wraz z kamerą.
Wszystkie telefony mają taki zespół cech. Ale czy trzeba komuś, kogo chcemy zapoznać z treścią nazwy "telefon komórkowy" wymieniać aż tyle cech, aby ta osoba wiedziała jak odróżnic telefon komórkowy od nie telefonu komórkowego? Oczywiście, ze nie. Wystarczy wymienić tylko kilka z tych cech a to już powinno mu wystarczyć aby wyróżnić telefon komórkowy od nie telefonu komórkowego.
(3) "Taki zespół cech, który wystarczy do tego aby odróżnić desygnat danej nazwy od innych przedmiotów, nazywamy konstytutywnym( będącym głównym składnikiem czegoś ) zespołem cech, a cechy taki zespół tworzące- cechami konstytutywnymi.
Jeśli jakiś przedmiot ma owe cechy konstytutywne , to już
3) Ziembiński Z. "Logika Praktyczna' Warszawa 1984, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe
przez to samo jest desygnatem danej nazwy, a co za tym idzie - ma wszystkie inne cechy wspólnewszytskim desygnatom tej nazwy. Te pozostałe cechy wspólne nazywamy w tym przypadku cechami konsekutywnymi względem poprzednio wymienionych"
W " Mała Encyklopedia Logiki " ( Wyd. 2 zmienione, pod red. W. Marciszewskiego, Wrocław 1988 ) zakres nazwy jest tłumaczony następująco : " zakresem nazwy N ( o znaczeniu S w języku J) jest klasa tych przedmiotów, o których orzeka się prawdziwie w J , używając nazwy N w znaczeniu S. Relatywizacja do znaczenia nazwy podyktowana jest w tym, że istnieją nazwy wieloznaczne, przy każdym ze swych znaczeń mające inny zakres (...). Przykłady: Zakresem nazwy "słoń" jest klasa słoni. Zakresem nazwy "najwyższy szczyt świata" jest klasa jednostkowa, której jedynym elementem jest Mount Everest. Zakresem nazwy 'bóg olimpijski" jest klasa pusta. Co sie tyczy nazw indywidualnych ( jak np. imiona własne ), istnieje pogląd, że nie mają one zakresu, lecz służą do nazywania indywiduów"
Desygnat Nazwy
(4)"Przedmiot,dla którego dana nazwa jest znakiem, nazywamy desygnatem tej nazwy.To co w tej chwili mam przed sobą, jest desygnatem nazwy "książka" ten, kto tą książkę napisał, jest desygnatem nazwy "człowiek", to co mam pod nogami, jest desygnatem nazwy "glob ziemski" itp.,itd. Jeslibyś wziął do ręki to, co masz w tej chwili przed oczami i powiedział " to jest książka" , powiedziałbyś prawdę; jeślibyś powiedział "to jest chmura" powiedziałbyś nieprawdę.Desygnatem danej nazwy jest tedy każdy przedmiot, o którym trafnie orzec można daną nazwę. Nazwa oznacza swe desygnaty - i z tego właśnie punktu widzenia nazwami intersuje się semantyka.
Przytoczone przykłady nie budzą wątpliowści. Była w nich mowa o desygnatach nazw konkretnych, o rzeczach albo osobach, a więc o przedmiotach w ścisłym znaczeniu, zajmujących w jakimś określonym czasie jakąś określoną część przestrzeni. Słowo "przedmiot" bywa jednak czasem
4) Ziembiński Z. "Logika Praktyczna' Warszawa 1984, Panstwowe Wydawnictwo Naukowe
używane w znaczeniu znacznie szerszym. Mówi się mianowicie,że "przedmiotem naszej myśli" jest to ku czemuzwraca się nasza myśl a może się ona zwracać nie tylko ku rzeczom, ale i ku cechom wspólnym dla wielu rzeczy, ku stosunkom, ku zdarzeniom itp. przy tym myśl naszą mogą zaprzątać nie tylko wyobrażenia tego, co jest, lecz równierz twory naszej wyobrażni (...). Ten sposób rozumienia nazwy "przedmiot" nasuwa wiele kwesti: np. czy jest jedno piękno, czy tyle, ile przedmiotów pięknych dla jakichś ludzi w jakiejś chwili (...). W każdym razie nie można utożsamiać "przedmiotu naszych myśli" z przedmiotem rzeczą. Ze względu na te trudności z określaniem desygnatu nazwy abstrakcyjnej posługiwać się będziemy głównie przykładami dotyczącymi desygnatów nazw konkretnych"
Można powiedzieć,że desygnatem nazwy " człowiek" jest np. Adam Mickiewicz, ponieważ zgodnie z prawdą o A. Mickiewiczu można orzec, że jest człowiekiem.
Rodzaje Nazwy
Nazwy można rozróżniać ze względu na ilość desygnatów :
- nazwy puste- są to takie nazwy, które nie mają ani jednego desygnata
- nazwy ogólne- mające więcej niż jeden desygnat.
Równiez rozróżniamy nazwy ze względu na to czy nadają się na podmiot czy również na orzeczenie:
- nazwy indywidualne- jest to nazwa służąca do oznaczenia poszczególnych przedmiotów, nie można przypisać danemu przedmiotowi takich a nie innych właściwości wyróżniających go, np. " Natalia Molęda","Szprotawa", "Wisła". Nazwa indywidualna służy danemu przedmiotowi, tak długo jak on istnieje( chyba, że zmienimy daną mu raz nazwę, np. załóżmy,że " Natalia Molęda" jest panną( stan cywilny wolny ) to wtedy kiedy wyjdzie za mąż, zmieni nazwisko na inne i wtedy właśnie zmieni daną jej raz nazwę indywidualną( w tym przypadku nazwisko) na nazwisko męża)
- nazwy generalne - są to nazwy przysługujące przedmiotowi ze względu na jakąś określoną cechę, którą można tym przedmiota przypisać. Takie nazwy generalne jak np. " stół", "telewizor", "student sin" odnoszą się do tych wszystkich przedmiotów określonego rodzaju np. tych przedmiotów mających cechy telewizora, studenta i stołu.
Ze wzgledu na to czy desygnatami są indywidua czy też może zbiór w sensie kolektywnym wyróżniamy :
- nazwy zbiorowe- to takie nazwy, które wzięte w liczbie pojedynczej wskazują pewien zbiór np. las, bukiet,stado, biblioteka, Kościół
- nazwy niezbiorowe- są to pozostałe nazwy ( nazw zbiorowych) np. drzewo, książka,kwiat,katolik.
Można wyróżnić również:
- nazwę abstrakcyjną- są to takie nazwy, które nie są znakami dla osoby bądz rzeczy, lecz wskazują :
a) pewną cechę wspolną wielu przedmiotów
b) na pewne zdarzenie, np. powódz
c) stan rzeczy np. ciemno, jasno
d) pewien stosunek między przedmiotami lub osobami np, miłośc, przyjażń
Nazwy abstrakcyjne traktujemy jako nazwy puste.
- nazwe prostą- która składa się tylko z jednego wyrazu np. " Adaś"
- nazwę złożoną- która składa się z więcej niż jednego wyrazu np " Biały Miś"
- nazwę konkretną- która jest znakiem dla określonej rzeczy np. "samochód" , można wyobrażać ją sobie jako osobę lub rzecz np. "diabeł" lub "anioł" ( można je narysować)
- nazwa ostra- występuje wtedy kiedy nie mamy żadnych wątpliowści że dany obiekt jest desygnatem danej nazwy np. małpka, człowiek, telefon
- nazwa nieostra- występuje wtedy kiedy nie ma kryteriów, które by pozwalały na jednoznaczne określenie czy dany obiket jest czy może nie jest desygnatem danej nazwy np. niegrzeczne dziecko, miły człowiek, dobra kobieta.
Stosunek Między Nazwami
Pisząc o stosunkach jakie zachodzą między nazwami, będe korzystać z książki Z. Kraszewskiego "Logika Nauka Rozumowania". Z Kraszewski w swojej książce pisze o tym , że (5) " mamy siedem różnych stosunków zakresowych jakie mogą zachodzić pomiędzy parami nazw przedmiotowych(...). musimy najpierw zapoznać się z dwiema uwagami ogólnymi dotyczącymi tych stosunków.
1. Dowolne dwa zakresy dwóch nazw przedmiotowych muszą pozostawać ze sobą w jednym z siedmiu niżej przedstawionych stosunków zakresowych. Nie może istniec para nazw przedmiotowych, których zakresy nie pozostawałyby ze sobą w żadnym z wymienionych stosunków zakresowych.
2. Pomiędzy dowolnymi dwoma zakresami nazw przedmiotowych, rozpatrywanymi w ustalonym porządku, może zachodzić tylko jeden spośród siedmiu niżej omawianych stosunków zakresowych. Żadne dwa zakresy o ustalonym porządku nie mogą pozostawać w dwóch różnych stosunkach zakresowych (...). Dopóki nie ma się ustalonego porządku przedmiotów, dopóty nie można w ogóle niczego mówić o związku między nimi.
Stosunek zakresowości, czyli pokrywanie się zakresów
Przypatrzmy sie zakresom następujących par nazw: Warszawa - obecna stolica Polski, słychacz wyższej uczelni - student, przedmiot - rzecz. Między innymi natychmiast daję się stwierdzić,że każdy desygnat nazwy słuchacz wyższej uczelni jest zarazem desygnatem nazwy student i odwrotnie (...). Podobnie jest z zakresami pozostałych par. Zakresy nazw w przytoczonych parach pokrywają się. Ogólnie można powiedzieć, że dwie nazwy pozostają w stosunku równozakresowości, jeśli każdy desygnat nazwy pierwszej jest jednocześnie desygnatem nazwy drugiej i każdy desygnat nazwy P jest jednoczesnie desygnatem nazwy S.
Stosunek dopełniania sie zakresów i stosunek przeciwieństwa zakresów
Z koleji przypatrzmy się zakresom następującyh par nazw : S-słuchacz wyższej uczelni - P-niestudent, S-człowiek - P-nieczłowiek, S-las - P-nielas, S-ojciec Jana Iksińskiego - P-nieojciec Jana Iksińskiego (...), najpierw musimy ustalić o który zakres nam tu idzie. Problem powstaje w związku z nazwami negatywnymi, które to nazwy występują we wszystkich rozważanych parach. Istotnym elementem nazw negatywnych jest występująca w tych nazwach partykuła nie. Na gruncie języka polskiego partykuła nie, występuje w zestawieniach z nazwami, z reguły posiada co najmniej dwa różne znaczenia, stąd nazwa przez nią utowrzona posiada conajmniej dwa różne zakresy. Na jeden z tych zakresów składają się wszystkie przedmioty nie wchodzące w zakres nazw będącej podstawą rozważeń nazwy negatywnej. Podstawą negatywnej nazwy nie - N jest nazwa N. Na przykład podstawą negatywnej nazwy nieojciec Jana Iksińskiego jest nazwa ojciec Jana Iksińskiego. Nie rozumiane jak wyżej, wyznaczające negatywnej nazwie taki właśnie zakres jak go opisaliśmy, nazywać będziemy negacją przynazwową właściwą. Obok takiego rozumienia partykuły nie, na gruncie języka polskiego spotykamy, może nawet częściej, negację przynazwową zleksykalizowaną. Tworzy ona nazwy negatywne o zakresie mniej lub bardziej zawężonym w stosunku do zakresu takiej samej nazwy z negacją właściwą. Przykładem nazw negatywnych, których partykuła nie występuje w znaczeniu wyrażnie zleksykalizowanym są : niedbały, niewierny, niemoralny, itp., chociaż nie raz i te nazwy w określonych kontekstach nabierają znaczenia nazw negatywnych z negacją właściwą.
Zatem jeśli w przytoczonych parach w nazwach negatywnych występują negacje właściwe, to stosunek między zakresami tych par nazw przedstawia się nastepująco : żaden desygnat nazwy S nie jest desygnatem nazwy P oraz żaden desygnat nazwy P nie jest desygnatem nazwy S i nie ma takiego przedmiotu, który nie byłby desygnatem którejś z tych dwóch nazw. Taką zależnośc między dwoma zakresami nazw będziemy nazywać stosunkiem dopełniania się zakresów (...). Jeżeli jednak w przytoczonych parach w nazwach negatywnych występuje negacja zleksykalizowana, to stosunek między zakresami tych par daje się przedstawić następująco:
żaden desygnat nazwy S nie jest desygnatem nazwy P oraz żaden desygnat nazwy P nie jest desygnatem nazwy S, ale istnieją przedmioty, kóre nie są ani desygnatami nazwy S ani desygnatami nazwy P. Taką zależność między zakresami dwóch nazw zwykło nazywać się stosunkiem zakresowym przeciwieństwa (...). Stosunek dopełniania się zakresów razem ze stosunkiem przeciwieństwa zakresów często nazywać będziemy stosunkiem wykluczania się zakresów.
Stosunek podrzędności zakresów i stosunek nadrzędności zakresów
Bardzo często mamy do czynienia z następującymi parami nazw: S-student - P-człowiek, S-ssak - P-kręgowiec, S-fotel - P-mebel itp. Pary te powiązane są stosunkiem zakresowym podrzędności. Stosunek podrzędności między zakresami dwóch nazw S i P polega na tym, że każdy desygnat nazwy S jest desygnatem nazwy P, ale nie każdy desygnat nazwy P jest desygnatem nazwy S.
Stosunek pokrywania się zakresów razem ze stosunkiem podrzędności składają się na stosunek zawierania się zakresów. Mówiąc, że zakres nazwy S zawiera się w zakresie nazwy P swtwierdzamy, że zakres nazwy S pokrywa się za zakresem nazwy P.
Stosunek zakresowy nadrzędności jest stosunkiem odwrotnym do stosunku podrzędności. Wzajemna odwrotnośc tych stosunków polega na tym, że ilekroć pomiędzy daną parą zakresów zachodzi stosunek podrzędności, to pomiedzy tą samą parą nazw, ale o zmiennej kolejności, zachodzi stosunek nadrzędności i odwrotnie. Zatem pomiedzy parami nazw: S-człowiek - P-student, S-kręgowiec - P-ssak, S-meble - P-fotel itp. zachodzi stosunek zakresowy nadrzędności. Polega on na tym, ze niektóre desygnaty nazwy S są desygnatami nazwy P i niektóre desygnaty nazwy S nie są desygnatami nazwy P, a wszytskie desygnaty nazwy P są desygnatami nazwy S.
W związku ze stosunkami zakresowymi podrzędności i nadrzędności należy szczególnie uważać na to, aby stosunków tych nie mylić ze stosunkami przedmiotowymi części do całości i całości do części. Niestety mieszanie tych różnych stosunków ze sobą i nieodróżnianie jednych od drugich jest faktem bardzo często spotykanym (...).
Stosunek zakresowy podprzeciwieństwa i stosunek zakresowy niezależności
Przyjżyjmy się nastepującym parą nazw i spróbujmy opisać zależnośc zakresową, z jaką mamy do czynienia:
S-niepies - P-niekot, S-nieczłowiek - P-ssak, S-oko Jana Iksińskiego - P-nielewe oko Jana Iksińskiego (we wszystkich nazwach tu podanych partykułę nie rozumiemy jako negację przynazwową właściwą ).
We wszystkich przytoczonych parach jest tak, że:
1) niektóre desygnaty nazwy S są też desygnatami nazwy P: np. w wypadku pierwszej pary każda krowa, każdy koń i bardzo dużo innych przedmiotów jest desygnatami nazwy S- niepies i desygnatami nazwy P- niekot (...)
2) są pewne desygnaty nazwy S, które nie są desygnatami nazwy P: np. w wypadku pierwszej pary nazw każdy kot jest desygnatem nazwy S-niepies a nie jest desygnatem nazwy P-niekot (...)
3) są też takie desygnaty nazwy P,które nie są desygnatami nazwy S : np. biorąc tę samą pierwszą parę nazw łatwo stwierdzić, że każdy pies jest desygnatem nazwy P- niekot, a nie jest desygnatem nazwy S- niepies (...)
4) ponadto nie ma takiego przedmiotu, który nie byłby desygnatem którejś z tych dwóch nazw.
Opisana tu zależność pomiędzy zakresami dwóch nazw nazywana bywa stosunkiem zakresowym podprzeciwieństwa. Stosunek ten zachodzi między dwoma zakresami zawsze i tylko wtedy, gdy niektóre desygnaty nazwy S są też desygnatami nazwy P, a niektóre desygntay nazwy P są też desygnatami nazwy S oraz nie ma takiego przedmiotu, który nie byłby desygnatem którejś z tych dwóch nazw.
Przystępując do opisu ostatniego z siedmiu stosunków zakresowych, jakie mogą zachodzić pomiedzy parami nazw przedmiotowych, przedstawimy najpierw kilka par nazw, w których to parach wystepuje interesujący nas tu stosunek zakresowy niezależności. S-urzędnik - P-sportowiec, S-słuchacz wyższej uczelni - P-nieblondyn, S-niestudent - P-niebrunet. Tu również we wszystkich nazwach negatywnych partykuła nie jest rozumiana jako negacja właściwa.
Stosunek zakresowy niezależności różni się od stosunku podprzeciwieństwa tylko tym, że przy stosunku niezależności istnieją przedmioty nie będące ani desygnatami nazwy S ani desygnatami nazwy P. Sytuacja taka nie może mieć miejsca przy stosunku zakresowym podprzeciwieństwa. Biorąc np. pierwszą z przytoczonych par nazw, między którymi zachodzi stosunek niezależności, łatwo zauważyć, że wiele ludzi nie jest ani desygnatem nazwy S - urzędnik ani desygnatem nazwy P- sportowiec, a nadto żaden z przedmiotów tzw. martwych nie jest desygnatem żadnej z tych dwóch nazw (...).
Dwa ostatnio omawiane stosunki zakresowe łącznie nazywane bywają stosunkiem krzyżowania się zakresów. Mówiąc zatem, że zakres nazwy S krzyżuje się z zakresem nazwy P stwierdza się, żę zakres nazwy S pozostaje w stosunku podprzeciwieństwa do zakresu nazwy P lub,że zakres nazwy S pozostaje w stosunku niezależności do zakresu nazwy P (...).
Stosunki zakresowe pomiędzy więcej niż dwiema nazwami
Okreslone związki zakresowe zachodzące nie tylko między parami nazw, ale również między trzema nazwami, czteroma itp. Tu nie będziemy bliżej interesować się tymi związkami ani nie będziemy ich dokładnie opisywali, chociaż zdajemy sobie sprawe z tego,żę ujmowanie materiału językowo-nazwowego w tych aspektach wydatnie przyczynia się do precyzyjności myślenia i ostrrości widzenia rzeczywistości pozajęzykowej. "
5) Kraszewski Z "Logika Nauka Rozumowania" Warszawa 1975, Państwowe Wydawnictwo Naukowe
Literatura Podmiotu:
1.Ziembiński Z "Logika Praktyczna" Warszawa 1984, Państwowe Wydawnictwo Naukowe
2.Kraszewski Z "Logika Nauka Rozumowania" Warszawa 1975, Państowe Wydawnictwo Naukowe
Literatura Przedmiotu:
1."Mała Encyklopedia Logiki" wyd. 2 zmienione, pod red. W. Marciszewskiego, Wrocław 1988
Ramowy Plan Wypowiedzi:
1. Rozumienie Nazw:
a) pojęcie nazwy
b) nazwy proste i nazwy złożone
2. Zakres Nazwy:
a) pojęcie zakresu nazwy
b) agregat
c) pojęcie zbioru
d) zakres nazwy generalnej
e) zakres nazwy indywidualnej
f) ostrośc zakresu nazwy
3. Treść Nazwy:
a) pojęcie treści nazwy
b) omówienie cech treści nazwy "samochód'
c) omówienie cech treści nazwy "telefon komórkowy"
d) cechy konstytutywne
e) zakres treści nazwy według " małej encyklopedi logiki"
4.Desygnat Nazwy:
a) pojęcie desygnatu nazwy
b) rozumienie nazwy "przedmiot"
5. Rozumienie Nazw
a) nazwy puste
b) nazwy ogólne
c) nazwy indywidualne
d) nazwy generalne
e) nazwy zbiorowe
f) nazwy niezbiorowe
g) nazwy abstrakcyjne
h) nazwy proste
i) nazwy złożone
j) nazwy konkretne
k) nazwy ostre
l) nazwy nieostre
6)Stosunek Między Nazwami:
a) pierwsz uwaga ogólna dotycząca stosunków między nazwami
b) dróga uwaga ogólna dotycząca stosunków między nazwami
7) Stosunek zakresowości, czyli pokrywanie się zakresów :
a) pokrywanie się nazw
b) stosunek równozakresowości
8) Stosunek dopełniania się zakresów i stosunek i stosunek przeciwieństwa zakresów:
a) problem powstający w związku z nazwami negatywnymi
b) negacja przynazwowa właściwa
c) negacja przynazwowa zlekskalizowana
d) stosunek wykluczania się zakresów
9) Stosunek Podrzędności Zakresów i Stosunek Nadrzędności Zakresów:
a) stosunek zakresowy podrzędności
b) stosunek zawierania si zakresów
c) stosunek zakresowy nadrzędności
10) Stosunek Zakresowy Podprzeciwieństwa i Stosunek Zakresowy Niezależności:
a) przykłady zależności zakresowej
b) stosunek zakresowy podprzeciwieństwa
c) stosunek zakresowy niezależności
d) stosunek krzyżowania się zakresów
11) Stosunki Zakresowe Między Więcej niż dwiema nazwami